Veri Madenciliği: İnternette İzleniyorsunuz! Peki Nasıl?

İnternet ortamında yaptığımız her hareket, girdiğimiz siteler ve daha fazlası çeşitli firmalar tarafından takip edilmekte ve kayıt altına alınmaktadır. Kayıt altına alınmasının elbette birçok farklı sebebi bulunuyor. Ancak bunların en başında maalesef “para” geliyor. Firmalar, topladıkları kişisel bilgileri para karşılığında üçüncü firmalara satıyorlar. Günümüzde veri madenciliği hatırı sayılır ölçüde para etmektedir. Günümüzde veri madenciliği sektöründe ciddi rakamlar dönüyor.

Bu yazıda veri madenciliğinin nasıl yapıldığı, bazı takip yöntemleri ve bu yöntemlerden nasıl korunabileceğinize değineceğim. Her yöntemim yüzde yüz sonuç vereceğini beklememenizi öneririm.

İnternet Servis Sağlayıcısı

İnternet servis sağlayıcısı en büyük takipçiniz durumundadır. Aslında bu hizmetlerin sizi takip etmesi adli ve yasal durumlar için bir gereksinimdir. Ancak bir süre önce bu sadece adli ve yasal bir gereksinim olmaktan çıkarıldı. Bir siteye girdiğiniz zaman öncelikle servis sağlayıcınıza bu durumu bildirirsiniz. Ardından onlar sizi istediğiniz sayfaya ulaştırırlar. Bu esnada IP adresiniz ile birlikte gezdiğiniz siteler kayıt altına alınır. Bu veriler para etmemekteydi ama yapılan son değişiklikler ile para etmesinin yolu açılmış oldu.

Phorm adı verilen bir teknolojiyi daha önce duymamış olabilirsiniz ama büyük yaygaralar koparttığını belirtmek gerekiyor. Bu teknoloji bir süre önce Türkiye'nin en geniş hizmet alanına sahip servis sağlayıcılarından TTNET altyapısına entegre edildi. Bu teknoloji ile birlikte artık gezdiğiniz siteler, yaptığınız işlemler kayıt altına alınmakla kalmıyor aynı zamanda para edecek cinsten sınıflandırılıyor ve yeri geldiğinde satılıyor.

Bu konu ile ilgili Alternatif Bilişim Derneği'nin Enphormasyon adında bir çalışması mevcuttu fakat siteye şu an erişim sağlanmıyor. Bunun yanı sıra şu [1][2][3] linkleri de inceleyebilirsiniz.

Bu konuyla ilgili kesin çözüm olarak VPN kullanmanızı tavsiye edebilirim. Aylık 10-15 TL gibi bir fiyata, internet hattınıza gelen-giden tüm veriler şifreli olmasını sağlayabilir ve internet servis sağlayıcısının gizlilik ihlallerinden kurtulabilirsiniz.

İstatistik Siteleri

İnternet sitesi sahibi olan kişiler sitelerine gelen ziyaretçilerin detaylı analizi yapmak için Google, Yahoo, Bing ve Yandex gibi firmalarla çalışmaktadırlar. Google, Analytics adını verdiği hizmetle site sahiplerine verileri toplama ve inceleme hizmetini ücretsiz sağlamaktadır. Ancak, bu hizmetin karşılıksız sunulmadığını belirtmek gerekiyor. Site sahipleri, bu analiz hizmetinden ücretsiz yararlanıp ziyaretçileri ve sitesi hakkında daha fazla fikir sahibi olabilmektedir. Google ve buna benzeri hizmetleri sunan diğer firmalar da sizin hakkınızda daha fazla bilgi sahibi olabilmektedir.

Bu hizmetler, en basit haliyle cinsiyetiniz, bulunduğunuz yaş aralığı, bilgisayar veya mobil cihaz, işletim sistemi, tarayıcı, yaşadığınız yer ve daha önce hangi siteleri gezdiğiniz, o sitede ne kadar vakit geçirdiğiniz, sitede neler yaptığınız gibi bilgilere erişim sağlayabilmektedir.

Bu noktada tarayıcınıza eklenti kurarak analiz hizmetlerinden kurtulmayı deneyebilirsiniz. Şu an için en başarılı gördüğüm eklenti veya uygulama AdBlock Plus. Asıl görevi reklamları engellemek olan bu eklenti, kurulduktan hemen sonra size analiz hizmetlerini engellemek isteyip istemediğinizi sormaktadır.

Sosyal Medya

İnternet kullanımını eğlenceli hale getiren sosyal medyayı gizlilik sorunları nedeniyle sevmediğimi belirtmem gerekiyor. Burada veri madenciliği maalesef çok daha derinden ve detaylı devam ediyor. Birçok kez haberlerde veya blog adreslerinde görebileceğiniz gibi sosyal medya siteleri sizin hakkınızda elde ettikleri verileri para karşılığında satabilmektedir. Ancak, bu siteler sadece ilgili sosyal medyada sunduğunuz bilgileri değil daha fazlasını sizden alabilmektedirler. Örneğin, gezdiğiniz siteleri bilmektedirler.

Bunu nasıl yaptıklarını sormamalısınız çünkü cevabı çok basit. Her gün gözünüzün önünde duran unsur bunu onlara sağlayan araçtır. Beğenme kutuları ve sosyal eklentiler bunları sağlayan temel araçlardır. Sitelerde bulunan bu eklentiler tıpkı bir analiz hizmeti gibi çalışmaktadır. Her birisi kendisi için verileri toplamakta ve hangi sitelerde dolaştığınızı kayıt altına almaktadır. Bu verilerden para kazandıklarını özellikle belirtmek gerekiyor.

Bu eklentilerin kullanıcılar açısından pek bir faydası bulunmuyor. Bir siteyi paylaşmak için site adresini kopyala ve yapıştır yapmak yeterlidir. Bir sayfayı beğenmek için sayfa adresine gitmeniz yeterlidir. Eğer siz de bu şekilde düşünüyorsanız bu eklentileri, AdBlock Plus yardımıyla engelleyebilirsiniz.

Google Amca

İnternetin bilgi kaynağı, herkesin en büyük takipçisi, hayranı. Google, bütün hizmetleriyle sizi takip ediyor, hakkınızda sizden çok şey biliyor. Gmail, Google Search, Youtube, Google+, Analytics, Adsense ve diğerler hizmetleriyle sizi takip altına alıyor. Üstelik illa her hizmette hesabınızın açık olmasına gerek yok. Hemen basit bir senaryo yazalım:

Gmail hesabınız Firefox tarayıcısında açık. Youtube'da oturum açmadan bir video izlediniz, Youtube çaktırmadan onu Gmail hesabınıza yazıyor. Veya timurdemir.com.tr sitesine girdiniz; Timurdemir.com.tr adresinin Google Analytics hizmetini kullanarak ziyaretçileri hakkında fikir sahibi oluyor. Google, grisayfalar.com için bilgi toplarken sizi tanıyor, hesabınızı senkronize ediyor. Google gibi bir devin bu teknolojiye sahip olabileceğini düşünmek güç değil elbet.

Çözüm olarak Google hizmetlerini kullanmayın demek oldukça güç, zira gizlilik hastası olan bile kullanmaktadır. Ancak bu konuda alabileceğiniz çeşitli önlemler var. Örneğin, mecbur olmadıkça Google oturumlarını açık bırakmayabilirsiniz. Bu hizmetleri tarayıcınızın gizli pencere özelliğinden faydalanarak kullanabilirsiniz. Bu sayede bir nebze de olsa Google'ın takip hizmetinden kaçabilirsiniz.

Bu konuda detaylı bilgi edinebileceğiniz bazı adresler:

• http://howto.cnet.com/8301-11310_39-57368016-285/how-to-prevent-google-from-tracking-you/
• http://venturebeat.com