Bilgisayar Görme Sendromu (CVS)

Bilgisayar Görme Sendromu veya bilinen diğer adıyla Dijital Göz Yorgunluğu, bilgisayar, cep telefonu, tablet veya e-kitap okuyucu gibi cihazların uzun süreli kullanımı durumunda ortaya çıkan sorunları tanımlamak için kullanılmaktadır.

Birçok kişi uzun süre bu tür ekranlara baktıktan sonra gözlerini rahatsız hissetmekte veya görme problemleri yaşamaktadırlar. Rahatsızlığın seviyesi dijital ekranların kullanım oranına göre artış göstermektedir.

Bilgisayar Görme Sendromu ile ilişkilendirilen rahatsızlıkların başında göz yorgunluğu, baş ağrısı, bulanık görme, gözlerin kuruması, boyun ve omuz ağrıları gibi çok sık rastlanan rahatsızlıklar yer almaktadır. Bu rahatsızlıkların ortaya çıkışı ise birbirinden farklı nedenlerden dolayı olabilmektedir. Düşük ışıklandırma, dijital ekrandaki göz kamaştırıcı ışık, uygunsuz izleme mesafesi, kötü oturma duruşu, düzeltilemeyen görme bozuklulukları veya bunların birkaçı bu nedenler arasında yer almaktadır.

Bu rahatsızlıkların seviyesi kişinin görme kabiliyeti ve dijital ekranlara bakarak geçirdiği süreyle ilgilidir. Bilgisayar kullanımı veya dijital ekranlı aletlerin uzun süreli kullanımı hipermetrop veya astigmat gibi düzeltilemeyen görme bozukluklarının ilerlemesine neden olabilmektedir. Yaşlanma nedeniyle oluşan miyopluk, odaklanma problemleri veya göz koordinasyonu sorunları gibi çeşitli rahatsızlıkların seviyesinin ilerlemesi de dijital ekranların uzun süreli kullanımı sonucu gerçekleşebilmektedir.

Bilgisayar Görme Sendromu kapsamına giren rahatsızlıkların büyük bir bölümünde bilgisayar kullanımına veya dijital ekranlı cihazların kullanımına ara verilmesi durumunda azalmalar yaşanmaktadır. Ancak bazı bireyler bilgisayar kullanımını bıraksalar bile bulanık görme problemi gibi sorunların devam ettiğini dile getirmektedirler. Eğer problemi tanımlamak için herhangi bir adım atılmazsa bu sorunlarda ilerleme yaşanabilmektedir ve her şey çok daha kötüye gidebilmektedir.

Bilgisayar Görme Sendromu kapsamında ortaya çıkan rahatsızlıklara engel olmak veya etkilerini azaltmak için atılması gereken adımlar ışığın azaltılması veya göz kamaştırıcı ışığın ortadan kaldırılması gibi uygulamaları içermektedir. Çalışma mesafesinin belirlenmesi, duruş pozisyonunun iyileştirilmesi ve çok düşük problemler yaşansa dahi gerekli önlemlerin alınması atılabilecek diğer adımlardır.

Bilgisayar Görme Sendromuna veya Dijital Göz Yorgunluğuna Neden Olan Etkenler

Bir bilgisayar ekranına veya dijital ekrana bakmak gözlerin aşırı çalışmasına neden olur. Sonuç olarak, bilgisayar ekranının veya dijital ekranın sahip olduğu özel karakteristik özellikler nedeniyle görüntüleyen kişiler olası rahatsızlıklarla boğuşmak zorunda kalırlar. Düzeltilemeyen görme bozuklukları ise Bilgisayar Görme Sendromu kapsamında yaşanabilecek rahatsızlıkların şiddetini yükseltmektedir.

Basılı bir kağıdın okunması ile bir bilgisayar ekranının veya dijital ekranın görüntülenmesi çok farklıdır. Genellikle bilgisayar ekranında yer alan harfler tam ve keskin bir biçimde tanımlanmamış olabilir. Harflerin arka plan üzerindeki yoğunluğu, ekranın parlaklığı ve yansımalar görme kabiliyetinin düşünmesine neden olabilir.

Okuma ve yazma ile uğraşan kişilerin aksine bilgisayar ekranından çalışan kişilerin mesafeleri ve açıları görme durumları çok farklıdır. Sonuç olarak, bilgisayar ekranlarında bir şeylerin görüntülenmesi, odaklanma ve göz hareketleri konusunda görme sisteminde farklı taleplerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bununla birlikte sahip olunan ufak görme problemleri bilgisayar ekranlarının çok sık kullanılması durumunda ciddi problemlere dönüşebilmektedir. Ek olarak sahip olunan düzeltilemeyen görme problemleri göz yorgunluğu gibi rahatsızlıklara ciddi katkılarda bulunmaktadır.

İnsanlar her ne kadar yansımalar gibi sıkıntıları ortadan kaldırmak için gözlükler veya lensler kullansalar bile bazı mesafelerden ekranı görmek zorlayıcı olabilmektedir. Bu tip durumlarda insanlar ekranı görebilmek için farklı duruşlar sergilerler. Vücudun dengesini sarsan bu duruşlar, öne eğilmeler veya farklı bakış açılarından ekranı görmeler gibi durumlardan oluşmaktadır. Bu tip davranışlar ise omuz, boyun ve sırt ağrılarının ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.

Bilgisayar Görme Sendromu kapsamında ortaya çıkan rahatsızlıkların bir kısmı ise yapılması istenen işin zorlayıcı olması nedeniyle bireyin sahip olduğu görme sisteminin kabiliyetlerinin aşılması nedeniyle ortaya çıkabilmektedir. Günde bir veya iki saat boyunca sürekli olarak ekrana bakan kişilerde Bilgisayar Görme Sendromu kapsamında ortaya çıkan rahatsızlıkların görülme riski çok daha fazladır.

Bilgisayar Görme Sendromunun veya Dijital Göz Yorgunluğunun Teşhisi

Bilgisayar Görme Sendromu kapsamlı bir göz incelemesi yapıldığı taktirde teşhis edilebilmektedir. Testler ve teşhis aşamasında atılacak adımlar farklılıklar gösterebilir. Teşhis sırasında belirgin bazı bilgilerden faydalanmak mümkündür.

• Hasta öyküsü, hastanın yaşadığı sorunları tanımlamak için gereklidir. Genel hastalık problemlerini ortaya çıkarmak, kullanılan ilaçları öğrenmek ve bilgisayar kullanımı nedeniyle ortaya çıkan problemin çevresel koşullardan etkilenme düzeyini anlamak gerekmektedir.
• Görme keskinliği ölçümleri, hangi görme gücünün etkilendiğini ve sorunun nerede olduğunu anlamak için gereklidir.
• Refraktif hataların yerini tutabilmek için ne derecede lenslerin kullanılması gerektiğini saptamak için refraksiyon gerçekleştirilmesi gerekebilir.
• Gözlerin odaklanmasını, hareketlerini ve birlikte nasıl çalıştıklarını anlayabilmek için testler gerçekleştirmek gerekebilir. Bu testler ile gözlerin birlikte nasıl hareket ettikleri ve odaklanma konusunda problem yaşayıp yaşamadıkları kapsamlı bir biçimde incelenir.

Gözlerin normal görüş durumlarında nasıl tepki verdiklerini anlamak için göz damlaması kullanılmadan testler gerçekleştirilebilir. Gözlerin odaklanma problemi yaşadığı fark edildiği zaman göz damlaları kullanılabilir. Testler sona erene kadar gözlerin başka bir şeye odaklanmaması için bu göz damlaları kullanılır.

Testlerden veya diğer bilgilerden elde edilen veriler ile göz doktorunuz Bilgisayar Görme Sendromu veya Dijital Göz Yorgunluğu kapsamında oluşan rahatsızlıklardan birine sahip olup olmadığınızı size söyleyebilir ve gerekli tedavi adımlarını sizinle paylaşabilir.

Bilgisayar Görme Sendromunun ve Dijital Göz Yorgunluğunun Tedavisi

Dijital ekranların görüntülenmesiyle ilgili rahatsızlıkların tedavisinde çok çeşitli yöntemler kullanılabilir. Ancak en çok başvurulan yöntemlerin başında düzenli olarak göz bakımının gerçekleştirilmesi ve ekranı görüntülerken gerçekleştirilen duruşun değiştirilmesi yöntemlerine başvurulmaktadır.

Bireyler günlük hayatta herhangi bir şekilde gözlük kullanmak istemeyebilirler ama bilgisayar karşısında kullanılacakları özel gözlüklerden faydalanabilirler. Buna ek olarak normal durumlarda gözlük kullanan kişilerin bilgisayar kullanırken elde edecekleri görüntülerde bozukluklar meydana gelebileceği için farklı gözlükler kullanmaları tavsiye edilebilir.

Bilgisayar başında çalışma yapabilmek için özel olarak belirtilen gözlüklerin veya lenslerin kullanılması gerekir. Normal yaşantıda kullanılan gözlüklerin yaşanan sorunu ortadan kaldırabilmek adına bir katkısı olmayacaktır. Özel olarak üretilen gözlük camları veya lensler yaşanan sorunu ortadan kaldırma konusunda etkin bir role sahip olabilecek ve bireye rahatlık sunabilecektir.

Bazı bilgisayar kullanıcıları yanlış belirlenmiş olan gözlük numaraları veya lensler nedeniyle koordinasyon ve odaklanma konusunda sıkıntı yaşayabilmektedirler. Bu tür problemleri tespit edebilmek için özel terapilerin gerçekleştirilmesi söz konusu olabilir. Bu terapiler görme kabiliyetini iyileştirmek ve güçlendirmek için atılan bir tür eğitim olarak nitelendirilebilir. Bu eğitimler sayesinde beynin ve gözlerin birlikte daha verimli hareket edebilmesi sağlanabilmektedir. Uygulanacak tedaviler göz hareketlerinde yaşanan aksaklıkları, odaklanma ve koordinasyon eksikliklerini düzeltmek adına gerçekleştirilir. Tedaviler doktor ofisinde gerçekleştirilen uygulamalardan oluşabileceği gibi ev ortamında yapılacak pratiklerden de oluşabilir.

Tedavilerin bir kısmı ise bilgisayarları kullanma konusunda gerçekleştirilen davranışlarla ilgilidir. Bu davranışların büyük bir kısmı bilgisayar ekranının yeri, kullanılacak diğer materyallerin bulunduğu noktalar, sandalyenin ayarları, bireyin oturuş durumu ve düzenli olarak ekrandan uzaklaşma alışkanlığının geliştirilmesiyle ilgilidir.

• Bilgisayar ekranının mesafesi göz hizasının aşağısında olmalıdır ama açının iyi ayarlanması gerekmektedir.
• Kullanılacak olan yardımcı materyaller klavye ile monitör arasında bir noktada olmalıdır. Burada hedef ise gözleri olabildiğince belgelerden ekrana çok sık geçirmemektir.
• Işıklandırma oldukça önemlidir. Doğrudan bilgisayar ekranına doğru yansıyacak farklı ışıklar sizi rahatsız edebilir ve farkında olmadan belirli sorunların ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu nedenle bilgisayar ekranını olabildiğince farklı ışıklardan uzak tutmalı ve bu ışıkların yansıması engellenmelidir.
• Eğer ışıkları azaltmanın herhangi bir yolu yoksa bu durumda göz kamaştırıcı ışıkları engelleyen ekran koruyuculardan kullanmayı düşünebilirsiniz.
• Oturma pozisyonu belirlenirken ayakların yerde olmasına dikkat edilmelidir. Sandalyede kolluklar yer alıyorsa kolların desteklenebilmesi için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Yazarken bilekleriniz klavyeye dayanmamalıdır.
• Göz yorgunluklarını azaltmak için ekrana bakmaya ara vermelisiniz. Her iki saatte bir 15-20 dakikalık aralar ile gözlerinizi dinlendirebilir ve ardından çalışmaya devam edebilirsiniz.
• Bilgisayar ekranına bakarken sık sık gözlerini kırpmaya çalışın. Bu sayede gözlerinizin ön yüzeyini nemli tutmayı başarabilir ve gözlerin kurumasına engel olabilirsiniz.

Göz kontrollerinin düzenli yapılması ve ekranı görüntüleme konusunda faydalı alışkanlıkların geliştirilmesi sayesinde Bilgisayar Görme Sendromu kapsamında oluşan rahatsızlıklardan korunabilirsiniz veya oluşmuş mevcut rahatsızlıkların etkisini azaltabilirsiniz.